Khi Vinh vừa học xong lớp 8 thì mẹ mất vì bệnh ung thư. Nhớ lời mẹ dặn rằng phải cố gắng học thành tài, Vinh đã đặt nguyện vọng vào lớp chuyên Hóa của Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, tỉnh Khánh Hòa. Vì nhà ở thị xã Ninh Hòa, huyện Ninh Hòa, cách trường hơn 40km nên Vinh phải chuyển vào khu nội trú của trường để tiện học tập.
Thành Vinh hồi tưởng: “Ban đầu, mình lo lắng lắm vì tính vốn nhút nhát, lại lần đầu sống xa gia đình. Nhưng khi được tiếp tục đào sâu vào môn học mà mình yêu thích, nỗi sợ hãi trong lòng cứ vơi dần. Mình còn được gặp gỡ nhiều thầy cô giỏi, những người bạn có cùng đam mê. Điều đó truyền cho mình rất nhiều cảm hứng và động lực học tập”.
Niềm đam mê hóa học cứ thế lớn dần và mang lại cho Thành Vinh nhiều thành tích như giải Ba kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia môn hóa học năm 2018, huy chương Đồng và huy chương Bạc kỳ thi Olympic truyền thống 30/4 năm 2016 và 2017. Để tiếp tục theo đuổi đam mê và phát huy thế mạnh của bản thân, nam sinh quê Khánh Hòa đã chọn ngành Hóa học, Trường ĐH KHTN và trúng tuyển vào lớp Cử nhân Tài năng.
Là thủ khoa tuyển sinh ngành Hóa học với 26,5 điểm nhưng Thành Vinh không quá đề cao bản thân hay “ngủ quên” trên chiến thắng. Ngay từ năm nhất, Vinh đã đặt ra những mục tiêu mới như tốt nghiệp loại Giỏi, điểm rèn luyện trên 90, có ít nhất một đề tài nghiên cứu khoa học (NCKH).
“Mỗi khi đặt ra mục tiêu, mình sẽ cố gắng hết sức để hoàn thành. Nếu đã thử mọi cách nhưng vẫn không làm được, mình sẽ có những bài học quý giá giúp mình đạt mục tiêu khác trong tương lai” – Vinh chia sẻ.
Chính sự quyết tâm và kiên trì đó đã giúp Thành Vinh tốt nghiệp loại Xuất sắc với số điểm 9,32 và trở thành thủ khoa “kép” ngành Hóa học khóa 2018-2022.
Bên cạnh nỗ lực học tập, nam sinh còn chủ động tham gia hoạt động Đoàn – Hội với vai trò Chi hội trưởng của lớp từ năm nhất và Liên chi Hội phó Khoa Hóa học vào năm thứ hai để bản thân trở nên năng động hơn. Tại đây, Vinh được tham gia tổ chức các hoạt động, phong trào sinh viên, trau dồi các kỹ năng mềm cũng như mở rộng mối quan hệ.
Thành Vinh nói: “Khi tiếp xúc với các anh chị khóa trên giỏi cả trong học tập, hoạt động Đoàn – Hội và đạt danh hiệu Sinh viên 5 tốt, mình cũng mơ ước được một lần chạm tay đến danh hiệu Sinh viên 5 tốt cấp Trung ương và đã lên kế hoạch để đạt mục tiêu. Mãi đến năm thứ tư, mình mới nhận được danh hiệu này. Cảm giác lúc đó là mãn nguyện vì mọi nỗ lực đã được đền đáp”.
Nhìn lại hành trình học tập của mình, điều mà Thành Vinh nuối tiếc nhất là không tham gia NCKH sớm hơn. Vinh xin vào nhóm nghiên cứu của PGS.TS Trần Hoàng Phương – giảng viên Khoa Hóa học, từ năm thứ ba để học hỏi kinh nghiệm. Nhưng vì dịch COVID-19 nên đến tận học kỳ 2 năm thứ tư, Vinh mới có thể làm khóa luận tốt nghiệp.
Dù chỉ có 4 tháng làm thực nghiệm nhưng đề tài khóa luận tốt nghiệp của Thành Vinh không chỉ đạt 10 điểm mà còn được đăng trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục Q2. Đó là đề tài Microwave-assisted conversion of fructose to 5-HMF using carbonaceous acidic catalysts (Tạm dịch: Chế tạo chất xúc tác acid trên nền carbon để chuyển hóa carbohydrate thành 5-hydroxymethylfurfural) do Vinh làm tác giả chính.
Theo Vinh, điểm nổi bật của công trình là tận dụng được nguồn vật liệu phổ biến, có giá thành rẻ là fructose. Thay vì sử dụng phương pháp đun truyền thống, Vinh áp dụng phương pháp vi sóng nhằm rút ngắn thời gian, tiết kiệm năng lượng cũng như mang lại hiệu quả tốt hơn. Khi so sánh với những công bố khoa học khác, sản phẩm 5-hydroxymethylfurfural mà Vinh thực hiện có hiệu suất tương đồng hoặc cao hơn.
Quá trình này cũng giúp Thành Vinh ngày càng đam mê và nghiêm túc với công việc NCKH. Sau khi tốt nghiệp, Vinh đăng ký chương trình đào tạo liên thông đại học – tiến sĩ nhằm rút ngắn thời gian học còn 4 năm. Đây cũng là cơ hội để Vinh có nhiều thời gian hơn cho những công bố khoa học chất lượng cao.
Với hướng nghiên cứu tổng hợp xúc tác trên nền carbon, các dẫn xuất của một số hợp chất có giá trị, đến nay Thành Vinh đã có thêm 2 công bố khoa học với vai trò đồng tác giả. Trong đó có một bài báo đăng trên tạp chí quốc tế thuộc danh mục Q1 và một bài báo được đăng trên tạp chí quốc tế thuộc danh mục Q2. Hiện tại, Vinh đang là chủ nhiệm một đề tài NCKH cấp trường.
Tuy nhiên, cũng có những lúc Thành Vinh cảm thấy nản lòng khi NCKH. Đối với cậu, NCKH là hành trình cần sự kiên trì và nỗ lực không ngừng.
“Đôi khi mình nghĩ hướng nghiên cứu này rất hay và dành cả tháng để thực nghiệm nhưng kết quả lại không như mong muốn. Lúc đó mình rất nản nhưng quyết không từ bỏ. Sau mỗi thất bại, mình phải phân tích nguyên nhân và đề ra hướng nghiên cứu mới. Như Steve Jobs đã nói là ‘Stay hungry, stay foolish’ (Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ), cứ cố gắng, quả ngọt sẽ nằm ở cuối hành trình” – Vinh bày tỏ.
Khi biết tin mình là một trong 10 người được Quỹ bảo trợ tài năng trẻ TP.HCM tôn vinh là tài năng trẻ TP.HCM và được nhận phần tài trợ 20 triệu đồng, Thành Vinh không khỏi bất ngờ do đã từng gửi hồ sơ một lần vào năm thứ 3 nhưng không được chấp nhận.
Đối với Thành Vinh, danh hiệu này không chỉ ghi nhận những nỗ lực trong thời gian qua mà còn là nguồn hỗ trợ tài chính giúp Vinh tiếp tục nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu. Vinh dự định dùng số tiền bảo trợ để mua hóa chất và trang trải chi phí phân tích các kết quả nghiên cứu.
Song song với việc học và NCKH, Thành Vinh còn làm trợ giảng Khoa Khoa học Liên ngành, Trường ĐH KHTN với mục tiêu trở thành giảng viên trong tương lai.
Vinh lý giải: “Bên cạnh NCKH, mình còn thích truyền đạt kiến thức cho người khác một cách sáng tạo và dễ hiểu. Hơn nữa, việc vừa nghiên cứu vừa giảng dạy tại trường có rất nhiều thuận lợi như môi trường làm việc đầy đủ trang thiết bị, được tiếp xúc với đội ngũ giảng viên và sinh viên tài năng, có cùng đam mê. Do đó, ít nhất là 5 năm nữa, sau khi có bằng tiến sĩ, mình mong trở thành giảng viên của trường và có một nhóm nghiên cứu để có thể lan tỏa đam mê NCKH”.
